Wpływ przesiedleń na krajobraz i architekturę wsi na przykładzie Podkarpacia 
i Dolnego Śląska 
[Influence of resettlement on landscape and rural architecture on the example 
of Podkarpacie and Lower Silesia regions]

Anna Witkiewicz (Wydział Architektury, PWr)


Celem projektu badawczego jest udowodnienie hipotezy, że wraz z przymuszoną 
migracją danej grupy społecznej przenoszone są jej idee, tradycje oraz sposób 
życia, co prowadzi do widocznych zmian w nowo zamieszkałym krajobrazie. 
Projekt skupia się na przemianach przestrzennych, które są wynikiem 
dynamicznych zmian demograficznych z lat 1944-1949 na obszarze Podkarpacia 
oraz Dolnego Śląska. Podmiotem badawczym jest grupa etniczna Łemków, dawnych 
mieszkańców wschodniego pogranicza Polski.

Łemkowie zamieszkiwali w zwartej grupie obszar Środkowych Karpat i stanowili 
wraz z Bojkami i Hucułami odrębną społeczność charakteryzującą się własną, 
wykrystalizowaną kulturą, językiem i poczuciem przynależności społecznej. 
W ramach akcji "Wisła" w 1947 roku cała ludność uznana za ukraińską 
z południowo-wschodniej Polski, a w tym Łemkowie, została przesiedlona na 
tereny Ziem Odzyskanych. Tematyka śladów drażliwej historii okołowojennego 
sąsiedztwa polsko-ukraińskiego, a w tym losów przesiedleńców, przez lata nie 
była podejmowana w badaniach i traktowana była jako temat tabu. Nadal 
odczuwalny jest brak publikacji, które przybliżyłyby losy i wskazały na wpływ 
osiedleńców na nowo zamieszkały krajobraz i jego architekturę.